Beyaz Nokta^® Gelişim Vakfı[1]hakkında:

Beyaz Nokta^® Gelişim Vakfı, sorunların köklerine inerek;

·         Toplumsal yaşamın tüm kesitlerinde akılcılık ve erdemi egemen kılma, 

·         Bu yolla toplumun “sorun çözme kabiliyeti”ni artırma,

·         “Kurtarıcılar beklemeyen” bir toplum yapısına erişme,

vizyonu doğrultusunda 1994 yılında kuruldu.

“Bireylerin Sorun Çözme Kabiliyeti”ni artırarak toplumu daha kaliteli bir yaşam seviyesine yükseltmek amacıyla geliştirdiği ve uygulamakta olduğu projelerden bazıları;

·         Ezbersiz Eğitim[2],

·         Gençler İçin Kişisel Gelişim Platformu (KİGeP)[3],

·         Bilim Çantası[4],

·         Öğrenme Evi^®[5]  gibi öncü ve yenilikçi uygulamalardır.

Bu çerçevede Beyaz Nokta'nın (BN) geliştirdiği, sorunları anlaşılır kılma ve isabetli çözümü bulmaya yönelik Sorun Çözme Araçları (SÇA)’ndan birisi de "BN Soruları" (BNS) adını taşıyor. http://bit.ly/RYYtUp ve  http://bit.ly/PYVeRV linklerinden BNS  uygulamasına dair örneklere ulaşılabiliyor.

Kısaca açıklamak gerekirse BNS; ele alınan bir “sorun”u önce bir dizi “doğru soru[6]”ya çevirip, sonra da bu soruları “ortak akıl[7]” yoluyla cevaplamaya dayanan bir problem çözme yaklaşımıdır.

Bu kapsamda ele  alınan sorunlardan birisi de, "İlköğretim 6-7-8’nci sınıflarda okutulan Teknoloji ve Tasarım Dersi’nin temelindeki sorgulayıcı ve yaratıcı düşüncenin, diğer derslerin dokularına emdirilmesinin önünde engel teşkil eden yargı kalıpların sorgulanması” olup, bu kalıpların aşılabilmesi yolunda inovatif (yenilikçi) öneriler geliştirilmesiydi.

Böylece BN Soruları Projesi kapsamında 08 Aralık 2012 ve 16Şubat 2013 tarihlerinde iki ortak akıl çalışması yapıldı. Bu çalışmalara ait raporlara; http://bit.ly/1j6njEi ve http://bit.ly/1r4wLHG adreslerinden ulaşılabilir.

Çalışmanın amacı; derslerin daha iyi öğrenilebilmesinin yanısıra, öğrencilerin eğitimi bir külfet olmaktan çok, zevkli bir uğraş olarak görmelerini sağlamak olup; bu amaçla varılmak istenen nihai hedef:

Teknoloji ve Tasarım Dersi’nin temelini oluşturan “sorgulama” ve “yaratıcılık” öğelerinin, ayrı bir dersin konusu olmayıp, TÜM DİĞER DERSLERİN -Müzik, Beden Eğitimi, Matematik, Türkçe dahil- DOKULARI İÇİNE YERLEŞTİRİLMESİ; bu sayede öğrencilerin sorgulayıcı ve yaratıcı düşünme biçimini sahiplenmelerinin kolaylaştırılmasıdır.

Söz konusu ortak akıl çalışmaları; aralarında öğretmen, idareci, öğrenci, basın mensubu, iş çevrelerinden insanlar gibi toplumun çeşitli katmanlarından yaklaşık 40 dolayında kişinin (eğitimciler ağırlıklı olmak üzere) katılımı ile, bu konularda uzman bir kişinin (moderatör) kolaylaştırıcılığı idaresinde bir tam günlük çalıştay şeklinde yapılmıştır.

Söz konusu çalıştaylarda elde edilen veriler yoluyla 19’ncu Millî Eğitim Şûr’a çalışmalarına önerilerimiz şunlardır:

ÖNERİLER:

1.    Teknoloji ve Tasarım (TT) öğretmen derneklerinin, özelde TT dersi öğretmenleri ile; genel olarak da -MEB’nın öğretmenler ağı üzerinden- tüm öğretmenlerle temasa geçerek, her dersin sorgulanamaz[8]kabul edilen doğruları ve o doğrular için sorulabilecek doğru sorular[9]üretmelerini istemek.

2.    Talim ve Terbiye Kurulu’nun “sorgulanabilirliği” kolaylaştırmak için;

a.    Kitap yazarlarından ve/ya öğretmenlerden ders içeriklerine cevaplandığında konunun her yönüyle daha iyi anlaşılmasını temin edebilecek sorular yerleştirmesinin istenmesi,

b.    Öğretmenlerin sorgulayıcı ve yaratıcı sorular üretmeleri yolunda öğrencileri cesaretlendirmelerinin istenmesi,

c.    Öğretmenlerin bu çalışmalar sırasında karşılaşabilecekleri olası sorunları için önleyici öneriler geliştirilmesi,

d.    Müfredat uygulamalarında öğretmenleri ve öğrencileri, sorun’a yol açan nedenleri ve itibari ağırlıklarını sıralayarak sorunu anlamaya; sonra çözümü üzerinde düşünmeye yöneltici alıştırmalara ağırlık verilmesi.

3.    Öğrencilerin Sorun Çözme Kabiliyetleri’nin[10] artırılmasına yönelik çalışmalar kapsamında yaşamsal önem taşıyan:

a.    Doğru soru sorma[11]

b.    Yaşam alanı[12]

c.    Öğrenmeyi öğrenme[13]

konularının anahtar beceriler olarak tanımlanması.

4.    Hangi ideolojik tercih olursa olsun, en  önemli gereksiniminin sorun çözme kabiliyeti yüksek bireyler (ve onlardan oluşan kurumlar ve toplum) olduğu gerçeğinin benimsenerek, hiçbir öğretinin “sorgulanamazlık (ezber)” yoluyla öğretilmesi yoluna gidilmemesi.

5.    Eğitim sistemimizin öğrenme yerine öğretme’ye dayalı olması, merak ve onun ürünü olan soru sorma’yı gereksizleştirdiği bir gerçek. Ayak sesleri duyulan Öğrenme Devrimi (Learning Revolution) konusunda[14] bir Ulusal Çalışma Grubu (UÇG) kurulması.

UÇG’nun, farklı nitelikli (MEB, Kültür Bak., eğitimle ilgili STK, eğitimle ilgili ticari kuruluşlar vb.) kuruluşların oluşturacakları bir platform oldukları düşünülürse, geçmiş yıllarda oluşturulan Eğitim Süreçleri Ağı adlı platformun deneyimlerinden yararlanılması yararlı olur.[15]

6.    Amaç haline gelmiş bir sınav sistemi, sorgulamanın ve yaratıcılığın önünde en önemli engeldir. Her türlü sınavda (ev ve dönem sınavları dahil) sorulan soruların en azından bir bölümü, sınanan konunun anlaşılıp anlaşılmadığını değerlendirmeye yarayabilecek soru üretilmesinin istenilmesi şeklinde olmalıdır. Bu tür bir sınav, hiçbir yönetmeliğin değişmesine yada kimseden izin alınmasına ihtiyaç göstermez ve öğretmenler tarafından kolayca uygulanabilir.

7.    Bellenmesi (ki genelde ezber adı veriliyor) istenilen ve değişmez olduğu varsayılan bilgilerde (fizik ve matematik kuralları gibi) dahi, “eğer ….ise …dir”  yöntemiyle, yaratıcılık özendirilebilir. (Bkz.[16] Sunum: slide 5….9)

8.    Eğitim sistemini sınav odaklı hale getiren en önemli neden, sistemin ideoloji yönelimli oluşu, dolayısıyla doğru bir amaca (toplumun varlığını sağlıklı ve sürdürebilir kılmayı güvence altına alan amaca) sahip olamayışıdır. Hangi ideolojiye yönelik olduğu, içinde bulunulan zamana göre değişse de, daima bir siyasi ideolojiyi misyon alagelmiştir. Bu eğilimin terkedilmesi, yerine aşağıdaki basit amacın edinilmesi, kabul edilebilir bir süre içinde sistemin kendini onarmasını sağlayabilir.

a.    Nereye ulaşmak için (vizyon)?

İçinde bulunulabilecek her çevre -fiziki, doğal, toplumsal vd.- içinde:

·         Bu çevrelere kendi uyumunu sağlayıp korumak ve

·         O çevrelerin gelişimine katkıda bulunmak için

b.    Hangi temel niyeti gözeterek (misyon)?

Kişinin, imkânlarını, kısıtlarını ve bu çerçevedeki ihtiyaçlarını kendinin belirleyip giderebilmesine yardımcı olarak.

c.    Hangi değeri koruyarak?

9.    Bilindiği gibi 26.08.2014 tarihde Resmi Gazete’de yayınlanarak “Tasarım Strateji Belgesi ve Eylem Plânı 2014-2016” yürürlüğe girmiştir.[17]

Türk Tasarım Danışma Konseyi’nin bu  eylem plânı Eğitim ve Araştırma Komitesi’nin sorumluluğunda bulunan “tasarım duyarlılığını eğitimin tüm aşamalarına yaymayı” hedeflerinden biri (Hedef 3) olarak benimsemiştir.

Eylem Plânı içerisinde yer alan Durum Analiz Tablosu incelendiğinde öneri olarak sunduğumuz düşüncelerin varlığını görmek mümkündür.

Bu Eylem Plânı’nın “zayıf yanı”; Durum Analiz Tablosu’nda “zayıf yanlar” içerisinde yeralan sorunların çözümüne, Öneriler bölümünde yer verilmemiş olmasıdır.

Önerilerimiz bu eylem plânının eksik yanlarını tamamlamakta ve “sorgulama ve yaratıcılığın” yaygınlaştırılması için çözüm yollarını içermektedir.

Saygılarımızla

Beyaz Nokta^® Gelişim Vakfı