Bursa Amatör Astronomi Kulübü Derneği (BAAK) müfredat değişikliklerini orta okullar Fen Bilimleri Dersi özelinde değerlendiren bir panel düzenlemiştir. Organizasyonuna EMO (Elektrik Mühendisleri Odası Bursa Şubesin) nun da destek verdiği Panelde ders içeriklerine eklenen mühendislik uygulamaları (STEM) konusu değerlendirilmiştir. Panel 27.05.2017 tarihinde Bursa’da İbrahim Paşa Kültür Merkezinde gerçekleştirilmiştir.

Moderatörlüğünü  BAAK Astronomi Kulübü Başkanı Astronom İlhan Vardar’ın yaptığı Panele BNGV Beyaz Nokta Vakfından kültür eski bakanı Tınaz Titiz, UÜ Fen Eğitim Fakültesinden Fen ABD Başkanı Prof. Dr. Salih Çepni, BTSO Bursa Ticaret Odasından Eğitim Komisyon Başkanı öğretmen Zafer Bulut, EMO Bursa Şubesinden elektronik mühendisi Seyit Çankaya, MEB Bursa İl Müdürlüğünden fen bilgisi öğretmeni İbrahim Uysal konuşmacı olarak katılmıştır.

İbrahim Uysal sunumunda  müfredatla Fen Bilimleri Derslerindeki kazanımlarını açıklamıştır. Ayrıca astronomi konularının dönem sonu ünitesi olmaktan çıkarıldığını ilk ünitelere konulduğunu, son ünite olarak mühendislik uygulamalarını getirildiğini belirtmiştir. Mühendislik uygulaması ile verilmek istenenin literatürdeki tanımının STEM uygulamaları olduğunu, bu değişiklikle MEB’in bireyleri özellikli fen okur yazarı olarak geliştirmek istediğini belirtmiştir. 4,5,6. sınıflardaki STEM uygulamalarına 7 ve 8 sınıflarda öğrencilerin ünite kapsamında yaptıkları ürünleri pazarlamaları yönü de getirildiğini ve  paten kavramlarının da  kazandırılmak istendiğini eklemiştir. 

Seyit Çankaya,  “Mühendislik, Matematik ve Bilim, Mühendis Sorumlulukları, MEB’in Eğitime Yönelik Tanımları, Terimler, Eğitimin Uygulamaları, Bizi Çevreleyenler, İş Alanları, Sonuç” isimli sunumunda konun mühendislik boyutunu ele almıştır.

Zafer Bulut sunumda  TEOG ve PİSA sınavlarındaki öğrenci başarı durumları istatistiklerini vererek mevcut olumsuz tabloya vurgu yapmıştır. Öğrencileri becerine göre  yönlendirmenin başarı için önemine değinmiştir.

Salih Çepni, müfredat değişikliklerinin çok sık yaşadığını, değişikliklerin birbirini tamamlayan bir revizyon yapısında olmayıp sil baştan gerçekleştirdiğini, bunun getirdiği olumsuzluklara değinmiştir. Yapılan bir araştırmaya göre öğretmenlerimizin müfredat okuma oranının ancak %7 olduğunu, bu şartlarda değişikliklerin ne derce uygulama sorunları yaratacağını açıklamıştır. 2017 müfredat değişikliğinin temelde PİSA TİMSS gibi sınavlarda ülkemizin başarısızlık durumlarına karşı bir çözüm arayışının ürünü olduğunu, ancak köklü değişiklerin 2004 müfredat değişiklikleri ile zaten yapıldığını belirtmiş ve o dönem değişiklikleri ile zaten dünyada en yeni eğitim akımların (Bilimsel Süreç Becerileri, Bilimsel İletişim Becerileri, Problem Çözme Becerileri, Yapılandırmacılık (3E,4E,5E,7E) ve Yaşam Temelli Öğretim Anlayışı-REACT Modeli gibi) programlara girdiğini belirtmiştir.  2004 programının 2013 de iyileştirildiğini, çok kalın olduğu için okunmayan program kitaplarının , 25 sayfalık kitapçığa indirgendiğini buna rağmen okunmadığını eklemiştir.

Salih Çepni sunumunun devamında 2017 değişikliğinin en iyi yönünün PİSA,TİMSS mantığına yakın ölçme değerlendirme anlayışını savunan bir program olması olduğunu, STEM eğitimi kapsamında mühendislik uygulamaları getirildiğini ayrıca değerler eğitiminin eklendiğini açıklamıştır. Orta Okulun son iki yılında ise STEM+E ye geçişin sağlanması olduğunu belirtmiştir. Dünyada STEM’in Fen ve matematik derslerine olan ilgisizlik, tek disiplini bilmek (püre matematik, püre fizik..) nin getirdiği sorunlar, ileri düşünme (eleştirel düşünme, yaratıcılık, analitik düşünme, problem çözme, tasarım, üretim, özgünlük,  girişimcilik… gibi) becerilerinin geliştirilmesi gibi nedenlerle  ilk defa ABD de ortaya  çıktığını belirtmiştir. STEM’in (Science, Technology, Engineering, Mathematics) olarak kısaltılmış bir kavram olduğunu, fen,teknoloji,mühendislik ve matematiğin birbiriyle entegre bir şekilde öğretilmesini içeren ve okul öncesinden yüksek öğretime kadar tüm süreci kapsayan bir eğitim yaklaşımı olduğunu açıklamıştır. Zaman darlığından sunumu eksik kalan “Ülkemizde STEM Konsepti  Altında Sunulan Faaliyetlerde Yapılmaya Başlanan Köklü Yanlışlar” bölümü ve Pnelin vidiosu www.baak.org.trsitesinde yakında paylaşıma açılacaktır.

Tınaz Titiz konuşmasında Fen eğitiminin toplumun sorun çözme kabiliyetini (SÇK) artırıcı araçlarından birisi olarak değerlendirmiştir.  Konuşmasında 8 vurgu yaparak sonuç çıkarmayı dinleyicilerin kendilerine bırakmıştır. sunun özeti aşağıda verilmiştir:

•          Vurgu: Adlandırma STEM ve STEAM (Sanat olmazsa olmaz). Mexico City havaalanı tasarımı. Mühendislik ve sanatın bileşimi. https://vimeo.com/147686009?ref=em-share
•          Vurgu: Bu kavramın toplumun kavram dağarcığına girmesi yararlı, hatta zorunludur.
Tüm yaşam sorun çözmektir. Karl Popper, “Hepimizin ortak işi sorun çözmek (SÇ) tir”. O halde, SÇ ile ilgili kavramlar dağarcığımıza girmeli. Bu bağlamda;      Sorun nedir? Çözmek ne demek? Karmaşıklığı Yönetebilme Kabiliyeti (Joseph Tainter, bkz. BNGV web sitesi). Karmaşıklığın giderek azalan gücü. Bir diğer ad: Toplumsal Rekabet Gücü / Topyekun Rekabet Gücü. Çözmek nedir?...
•          Vurgu: Zengin Öğrenme Ortamı kavramı da dağarcığımıza girmelidir. S-T-E-M mutlaka non-linear ilişkileri dikkate almalı. Bileşenleri birbirinden kopararak vermek, bir yemeği oluşturan kimyasal elementleri tek tek almaya benzer, tam bir işkence olur. Günümüz eğitiminin işkence olmasının nedeni de budur. Okul müfredatı genellikle yalıtıktır. Konular birbirinden ayrılarak daha kolay öğrenilebileceği varsayılmıştır ve bu doğru değildir. Gerçek yaşam ise bütünleşik ve etkileşimlidir.

•          Vurgu: Her mühendis mutlaka, bir etkileşim analiz yöntemi (Cross Impact Analysis) öğrenmeli; sosyal bilim okuyanlar ise mutlaka öğrenmeli. ABD Kongresi Bütçe komisyonunun en önemli görevi what-if analizleri yapmaktır. Bu olmazsa ne olur: Karmaşıklığı yüksek sorunlara yalıtık tek araçlarla çözüm bulmaya çalışırız. Bu, yüksek sıcaklıklı yangına su sıkmaya benzer.
•          Vurgu: Yalıtılmışlık sadece mühendislik eğitiminde değil orta öğretimde de çok önemli.
•          Vurgu: SÇK’nin temeli sorgulama; onun da temeli rasyonel akıl, yani kopuksuz ve neden-sonuç ilişkilerini koparmadan düşünmek; koptuğu yerde BİLMİYORUM diyebilmektir. Eğer kişi doğru besleniyor, ruhsal sağlığı da yerindeyse, BİLMİYORUM mutlaka MERAK denilen duyguyu ateşler.
•          Vurgu: Sorgulama ve yaratıcılık öğeleri, tüm derslerin dokuları içine emdirilmelidir. 6-7-8nci sınıflardaki teknoloji ve tasarım dersleri bunun için bir örnektir. Bu konuda Beyaz Nokta Vakfı (BNGV)’nın 2013’te iki ortak akıl çalışması oldu; Teknoloji ve Tasarım Dersi’nin temelini oluşturan sorgulama ve yaratıcılık öğelerinin, tüm derslerin dokuları içine emdirilmesi özüne dayanan bir sorgulama çalışması yapıldı. BNGV’nin sorgulama konusuna bu denli eğilmesinin nedeni budur; http://www.ezberkaliplarinisorgula.com/ . En önemli nokta: Eğitimden en temel beklenti nedir?    Bu konuda epey çalışma yapılmış ve şu soruya cevapları aranmıştır: Eğitimden en temel beklenti nedir? http://tinaztitiz.com/7734/egitimden-ne-bekliyoruz/  .

Tüm canlılar –bu arada insan- varlığını sürdürmek üzere evrimleşmiş. Bunu da tek ilke çevresinde –ve binlerce yolla- yapmış: Bu yol “öğrenmek”tir. İnsanın hiç istisnasız en iyi yaptığı şey öğrenmedir. Yapılması gereken sadece, onun bu doğal Tanrısal yeteneğini bozup, hakim olanların  abuk sabuk ideolojilerinin sokuşturulmaya çalışılmamasıdır. Finlandiya eğitim sistemi bu doğal öğrenme yeteneğinin üzerine bina edilmiştir.

•          Vurgu: Kritik nokta, herkesin öğrenebildiği, ama herkesin farklı öğrenebildiği, çünkü zihinsel yapısının farklı olduğudur. Böyle öğrenen insanlar daha doğru soru sorar, sorgulama yapar, öğrenir ve sorun çözerler. SÇK bağlantısı budur.