Biliyor musunuz, bence bir toplumda ne kadar çeşitli yetenekler olduğu önemlidir, bir şeyi ne kadar yapabilen olduğu değil.Ve karşımızdaki zorlukların kalbinde, karşımızdaki zorlukların kalbinde yapabilirliğimizi ve zekamızı yeni baştan tanımlayabilmemiz yatar.Bu çizgisellik işi bir sorundur.

Sadece o da değil.İşin biraz da tutkuyla alakası var. Genellikle, insanlar çok umursamadıkları işleri daha iyi yaparlar.Tutkuyla ilgili, ruhumuza ve enerjimize heyecan vermesiyle. Eğer sevdiğiniz ve iyi yaptığınız bir iş yapıyorsanız zaman bile farklı işler. Eşim, kısa zaman önce yazdığı romanı bitirdi. Bence müthiş bir kitap,bir başlayınca saatlerce ortadan kayboluyordu. Sevdiğiniz işi yaparken bir saat beş dakika gibi gelir. Ruhunuzla uyuşmayan bir iş yaparken ise beş dakika saatler kadar uzun gelir. Bu kadar çok genç insanın eğitimden umudu kesmesinin nedeni ruhlarını beslemiyor olması. Enerjilerini, tutkularını beslemiyor.

Etkileyici ve esprili stiliyle Sir Ken Robinson, 2006 yılında yaptığı efsane konuşmasının devamını getiriyor, standardize okullardan, çocukların doğal yeteneklerinin gelişebileceği ortamlar yaratarak, kişiselleştirilmiş eğitime radikal bir geçiş savunuyor.

http://www.ted.com/talks/sir_ken_robinson_bring_on_the_revolution.html

Bilgilendirme:  "Subtitles available in" seçeneği ile videoyu Türkçe alt yazılı olarak izleyebilirsiniz. Türkçe metni görüntülemek için Open interactive transcript seçeneğini kullanabilirsiniz.

İzleyeceğiniz konuşmanın Türkçe  metni

Bundan dört yıl önce buradaydım,ve hatırlıyorum da o zaman,konuşmalar internete konulmuyordu.Sanırım TED'lilere bir kutu içinde veriliyorlardı,bir DVD seti kutusu.Bu kutuyu alıp rafa kaldırıyordunuz, herhalde hala orada duruyordur.

(Gülüşmeler)

Hatta Chris beni aradığındakonuşmamdan bir hafta sonraydıbana şöyle söyledi "Konuşmaları internete koyacağiz.Seninkini de koyabilir miyiz?" Ben de "tabi" dedim.

Ve dört yıl sonra,dediğim gibi, konuşmayı gören insan sayısı dört ....Şey, aslında dört milyon kere indirilmiş bu video.Yani sanırım bu sayıyı 20 ile falan çarparsakaşağı yukarı videoyu gören insan sayısını buluruz.Demek Chris'in dediği gibi, insanlar benivideoda görmeye hasretmişler.

(Kahkahalar)

(Alkış)

...siz de böyle hissetmiyor musunuz?

(Kahkahalar)

Yani, bütün bu düzen benim size bir konuşma daha yapmam içinayarlanmış bir oyun. İşte buyrun.

(Kahkahalar)

Dört yıl önce Al GoreTED konferansında konuşmuştuve iklim krizinden bahsetmişti.Son konuşmamın sonunda onun sözlerine değinmiştim.Bıraktığım yerden devam edeyimne yapayım o zaman sadece 18 dakikam vardı.Nerede kalmıştık...

(Kahkahalar)

Haklıydı.Ciddi bir iklim krizinin olduğu gün gibi ortada.Buna inanmayanların biraz daha sık sokağa çıkmalarını öneririm.(Kahkahalar)Ama bence bir iklim krizi daha varbirincisi kadar ağır,ve çıkış noktası aynıve bu krize de aynı aciliyetle yaklaşmalıyız.Demek istediğim --bu arada "Bak, zaten başımda bir kriz varikinci bir tanesine ihtiyacım yok" diyebilirsiniz.Ama bu kriz, doğal nedenlerden değilinancıma göreinsan kaynaklı bir kriz.

Bence, temel olarak,son günlerde çoğu konuşmacının da dediği gibiyeteneklerimizi çok verimsiz kullanıyoruz.Bir çok insan hayatınıyeteneklerinin ne olduğunun farkında olmadan geçiriyor,veya bir yeteneğin varlığından bile habersiz.Bir sürü insanla tanışıyorumsanıyorlar ki iyi yaptıkları hiç bir şey yok.

Ben dünyayı iki gruba bölüyorum.Jeremy Bentham, büyük faydacı (utilitaryan) filozofbir defasında bir tartışma başlatmıştı.Dedi ki, "Dünyada iki çeşit insan var,dünyadaki insanları ikiye bölenler ve bölmeyenler."(Kahkahalar)Ben bölenlerdenim.(Kahkahalar)

Bir sürü insanla tanışıyorumyaptıkları işi sevmiyorlar.Hayatlarını yuvarlanıp gidereköylesine geçiriyorlar.Yaptıkları işten zevk duymuyorlar.Zevk almak yerine, o işe tahammül ediyorlarve haftasonunu bekliyorlar.Ama başka insanlarla da tanışıyorumyaptıkları işi seviyorlarve başka bir iş yapmayı düşünemiyorlar bile.Onlara "Artık bu işi yapma" deseniz, "Sen ne dediğinin farkında mısın?" diye sorarlar.Çünkü yaptıkları iş değildir bahsettiğiniz, onların benliğidir. "Ama bu benim." derler."En çok kendim gibi hissetmemi sağlayanişten vazgeçmem aptallık olur."Malesef bu durum yeterince insan için geçerli değil.Aslına bakarsanız, bence tam tersineçok az insan için geçerli.Bence bunun bir çok açıklaması olabilir.Bunlardan en üst sırada olanıeğitim,çünkü eğitim insanlarıdoğal yeteneklerinden uzaklaştırabilir.Insan yetenekleri, doğanın kaynakları gibidirgenellikle çok derinlerde gömülüdürler.Iyice aramak gerekir.Ortalıkta, yüzeyde durmazlar.Ortaya çıkabilecekleri ortamın hazırlanması gerekir.Tahmin edebileceğiniz gibibunun yolu eğitimden geçmelidir.Ama sıklıkla geçmez.Dünyadaki tüm eğitim sistemlerişu anda reform içindeler. Ama bu yeterli değil.Reform artık yeterli bir çözüm değilçünkü reform demek bozuk bir modeli tamir etmek demektir.Ihtiyacımız olan --gerçi bu laf son zamanlarda çok sık kullanılır oldu ama-- eğitiminin evrim geçirmesi değildir,ihtiyacımız olan bir eğitim devrimidir.Artık eğitim olduğu şeyden başka bir şeye dönüşmelidir.

(Alkış)

En büyük zorluklardan birieğitimin temelinden yenileştirmektir.Yenilik zordurçünkü insanların alışmakta zorlanacaklarıyeni bir şeyler yapmalarını gerektirir.doğru varsaydığımız şeyleri sorgulamayı gerektirir,apaçık ortada olduğunu düşündüğümüz şeyleri yeniden gözden geçirmemizi gerektirir.Reform ya da değişimle ilgili en büyük sorunsağduyunun koşulsuz kabulüdür.İnsanlar bir şeyi kabul ederler çünkü derler ki"Bu iş başka türlü yapılmaz çünkü bu hep böyle yapılmıştır."

Geçenlerde Abraham Lincoln'un çok müthiş bir sözüne denk geldim,bu noktada ondan bir alıntının hoşunuza gideceğini düşündüm, haklıyım değil mi?(Gülüşmeler)Bunu 1862 Aralık'ta kongrenin ikinci yıllık toplantısında söylemiş.Yalnız itiraf etmeliyim o sırada neler olup bittiği konusunda hiç bir fikrim yokbiz Ingiltere'de Amerika tarihi okutmuyoruz çünkü.(Gülüşmeler)Özellikle saklıyoruz, politikamız böyle.(Gülüşmeler)Neyse, 1862'de mutlaka ki çok önemli şeyler oluyorduaramızdaki Amerikalılarbilirler.

Şöyle söylemiş:"Sakin geçmişindogmalarıfırtınalı bugün için yetersizdir."Bir durumşartlar zorlaştıkça aşılması zor hale gelebilir,o zaman biz de zorlukların üzerine tırmanarak o durumu aşmalıyız.Ben bu yaklaşıma bayıldım.Bir durumun üstesinden, zorluklardan kaçarak değil onları kullanarak gelmek."Bizim davamız yeni,demek ki yeni düşüncelerimiz olmalıve eylemlerimiz de yeni olmalı.Kendimizi azat etmeliyizancak ondan sonra ülkemizi kurtarabiliriz."

"Azat etmek" bu söze de bayıldim.Ne demek olduğunu biliyor musunuz?Tutsak olduğumuz fikirler var demekhep olduğunu ve hep olacağını varsaydığımiz doğal gidişatın parçası saydığımız.Fikirlerimizin çoğuiçinde bulunduğumuz yüzyılın şartlarına göre oluşmamıştersine geçmiş yüzyılların sorunlarıyla başetmek için ortaya çıkmışlar.Ama zihinlerimiz hala bu fikirlerle hipnotize edilmiş halde.Bu fikirlerden kendimizi azat etmemiz gerek.Bunu yapmaktan bahsetmek elbette yapmaktan daha kolay.Bu arada neyi sorgusuz kabullendiğimizi bilmek çok zordur.Bunun nedeni de sorgulamamamızdır.

Örnek vermek için size bir soru sorayımBu salondakilerden kaçınız 25 yaşının üstünde?Sorgulamadan varsaydığınızı düşündüğüm şey bu değil.Bu gerçeğin farkında olduğunuza eminim.Burada yaşı 25'in altında kimse var mı?Güzel. Şimdi, 25'in üstü olanlar,kol saatiniz varsa elinizi kaldırabilir misiniz?Baya fazla bir sayı öyle değil mi?Bir de bir oda dolusu liseliye sorun aynı soruyu.O yaşta gençlerin çoğu kol saati takmıyor.Takamazlar veya takmalarına izin verilmez demiyorumsadece genellikle takmamayı tercih ediyorlar.Bunun nedeni, bizim, yani 25 üstülerin,dijital öncesi bir dünyada büyümüş olmamız.Bizler zamanı öğrenmek içinzamanı bize söyleyecek bir alete ihtiyaç duyuyoruz.Çağımızın çocukları dijital bir dünyada yaşıyorlar,ve onlar için zaman her yerde.Takip etmek için özel bir alete ihtiyaçları yok.Bu arada sizin de yoksadece siz bunu hep yapmış olduğunuz için buna alışkınsınız.Kızım Kate, 20 yaşında, hiç saat takmıyor.Anlamsız buluyor."Tek fonksiyonlu bir alet bu" diyor.(Gülüşmeler)"Ne sıkıcı.""Hayır hayır!" diyorum. "Tarihi de söylüyor."(Gülüşmeler)"Birden fazla özelliği var."

Neyse görüyorsunuz, eğitim konusunda da tutsak olduğumuz düşünceler var.Bir kaç örnek vermeme izin verin.Bunlardan bir tanesi çizgisellik fikri, bir yerden başlarsınız, bir yolu takip edersiniz, ve eğer her şeyi doğru yaparsanız, hayatınızın sonundahayatınızı iyi bir yola oturtmuş olursunuz.TED'de konuşan herkes bize alttan altabazen de açık açık şunu söyledi,hayat çizgisel değildir, organiktir.Hayatlarımızı simbiotik olarak yeteneklerimizi ortaya çıkaracakolay ve durumlara bağlı olarak oluştururuz.Ancak farkındaysanızçizgisel anlatımı bir takıntı haline getirmiş durumdayız.Eğitimin doruk noktası daüniversiteye girmek.Sanırım insanları üniversiteye sokmayı da takıntı haline getirdik,en azından bazı çeşit üniversitelere.Üniversiteye gitmeyin demiyorum, ama herkesin gitmesi de gerekmiyorveya herkesin hemen gitmesi gerekmiyor.Belki daha sonra gidebilirler, hemen değil.

Bir süre önce San Francisco'daydımkitap imzalamak için.30 yaşlarında bir adam bir kitap satın alıyordu.Ne iş yaptığını sordum.Bana itfaiyeci olduğunu söyledi.Ne kadar zamandır itfaiyeci olduğunu sordum."Hep öyleydim." diye yanıtladı.Bu mesleği seçmeye ne zaman karar verdiğini sordum."Çocukken" dedi. "Hatta okulda bu yüzden sorun yaşadımçünkü okuldaki herkes itfaiyeci olmak istiyordu.""Ama ben gerçekten itfaiyeci olmak istiyordum.""Lise son sınıfa geldiğimde,öğretmenlerim beni ciddiye almıyorlardı.Hele bir öğretmen vardı, o hiç ciddiye almıyordu.Bana eğer tüm yapmak istediğim buysahayatımı çöpe atıyor olduğumu söyledi.Üniversiteye gitmemi, bir profesyonel olmamıçok potansiyelim olduğunuve harcandığımı söyledi.""Onurum kırıldı çünkübunları tüm sınıfın önünde söyledi. Gerçekten korkunç hissettim.Ama benim istediğim buydu onun için ben de okulu bıraktım.Itfaiye birliğine başvurdum ve kabul edildim."Sonra ekledi, "Biliyor musunuz, tam siz konuyu açmadan önce o öğretmeni düşünüyordum.""Çünkü altı ay kadar önce,adamın hayatını kurtardım."(Gülüşmeler)"Bir araba kazası geçirmişti" dedi."ve ben onu arabadan çıkardım, ilkyardım uyguladım, ve hayatını kurtardım.""Sanırım artık benim hakkımdaki fikirleri artık biraz daha olumlu olmuştur."

(Gülüşmeler)

(Alkış)

Biliyor musunuz, bencebir toplumdane kadar çeşitli yetenekler olduğu önemlidir,bir şeyi ne kadar yapabilen olduğu değil.Ve karşımızdaki zorlukların kalbinde(Alkış)Karşımızdaki zorlukların kalbindeyapabilirliğimizi ve zekamızıyeni baştan tanımlayabilmemiz yatar.Bu çizgisellik işi bir sorundur.

Dokuz yıl önce Los Angeles'e geldiğimdebir ilke ile karşılaştım.çok iyi niyetle yazılmıştışöyle diyordu, "Üniversite anaokulunda başlar."Hayır, başlamaz.(Gülüşmeler)Başlamaz.Eğer zamanımız olsa devam ederdim, ama yok.(Gülüşmeler)Anaokulu anaokulunda başlar.(Gülüşmeler)Bir arkadaşım bir keresinde şöyle söylemişti,"Üç yaşında bir çocuk, altı yaşındaki bir çocuğun yarısı değildir."(Gülüşmeler)(Alkış)Üç yaşındadır.

Ama şu son konuşmalarda duyduğumuz gibianaokuluna girmek için öyle bir rekabet varkidoğru anaokuluna girmek içinartık üç yaşında çocuklar mülakata alınıyorlar.Umursamaz bir panelin önünde oturan bir çocuk düşününönünde özgeçmişi,(Gülüşmeler)Panelistler sayfaları çevirirken, "Ee, bu kadar mı?"(Gülüşmeler)(Alkış)"36 aydır yaşıyorsun, bu kadar mı?"(Gülüşmeler)"Hiç bir şey başaramamışsin.Zaten belliki ilk altı ayı meme emerek geçirmişsin."(Gülüşmeler)Görüyorsunuz, kavram olarak saçma sapan ama insanlara çekici geliyor.

Bir başka büyük sorun da uyum.Eğitim sistemlerimizifast food modeline uyarlamışız.Jamie Oliver bu konuya değindi geçen gün.Catering kalite güvence sisteminde iki model vardır.Bunlardan biri olan fast food modelindeher şey standarttır.Diğer model Zagat ve Michelin gibi restoranlardır,bunlarda hiç bir şey standart değildirHer şey o anki duruma göre özel olarak hazırlanır.Eğitim dünyasi olarak biz kendimize fast food modelini layık görüyoruz.ve bu yaklaşım ruhumuzu ve enerjimizi tüketiyoraynı hamburgerlerin sağlığımızı tükettiği gibi.

(Alkış)

Burada bir kaç noktaya dikkat etmeliyiz bence.Birincisi insan yetileri inanılmaz derecede çeşitlilik gösterir.Insanların farklı yatkınlıklari vardır.Geçenlerde farkına vardımkiben çocukken Eric Clapton ile aynı zamanda bana da bir gitar verilmiş.Dediğimi anladıniz. Eric'in şansı yaver gitmiş.(Gülüşmeler)Ben nedense o kadar başarılı olamadım.Ne kadar uğraştıysam aleti çalıştırmayı başaramadımhalbuki ne kadar sık ve şevkle üflerdim içine.Bir türlü olmadı işte.

Sadece o da değil.İşin biraz da tutkuyla alakası var.Genellikle, insanlar çok umursamadıkları işleri daha iyi yaparlar.Tutkuyla ilgili,ruhumuza ve enerjimize heyecan vermesiyle.Eğer sevdiğiniz ve iyi yaptığınız bir iş yapıyorsanızzaman bile farklı işler.Eşim, kısa zaman önce yazdığı romanı bitirdibence müthiş bir kitap,bir başlayınca saatlerce ortadan kayboluyordu.Sevdiğiniz işi yaparkenbir saat beş dakika gibi gelir.Ruhunuzla uyuşmayan bir iş yaparken isebeş dakika saatler kadar uzun gelir.Bu kadar çok genç insanın eğitimden umudu kesmesinin nedeniruhlarını beslemiyor olması.Enerjilerini, tutkularını beslemiyor.

Bence metaforları değiştirmeliyiz.Bence sanayi modeli, üretim modeliçizgiselliğe dayalıuyum göstermeye, insanları kümelemeye dayalı bir eğitim modelinden vazgeçmeliyiz.Yeni bir modele, ziraat prensiplerine dayalı bir modele kaymalıyız.İnsan gelişmesinin mekanik bir süreç olmadığınınorganik bir süreç olduğunun bilincinde bir modele kaymalıyız.Insan gelişiminin sonuçlarını tahmin edemeyiz.Sadece bir çiftçinin ürününe yaptığı gibisağlıklı büyümenin gerçekleşebileceğiideal ortamı hazırlayabiliriz.

Yani konu eğitim reformu ve değişimi oluncabaşka bir sistemi kopyalamaktan bahsedemeyiz.KIPPS gibi muhteşem modeller var mesela. Gerçekten şahane bir sistem.Bir sürü muhteşem model var.Ama önemli olan kendi şartlarınıza göre uyarlama yapmakve eğitimi öğrenciye görekişiselleştirmek.Bence gelecek için gereken çözümişte budur.Çünkü ihtiyaca yönelik bir yama değil;eğitimde devinimden bahsediyoruz.Öğrencinin kendi çözümünlerini üreteceği,kişisel ders programına dayalı ama dışarıdan destekli bir modelden.

Şu anda bu odadakiinsanlariş dünyasınınmutlimedyanın, internetin muazzam kaynaklarını temsil ediyorlar.Bu teknolojiler,ögretmenlerin müthiş yetenekleriyle birleşinceeğitim sisteminde devrim yaratmak için uygun fırsat çıkıyor ortaya.Sizi bu konuda rol almaya davet ediyorumçünkü bu konu çok önemli, sırf bizler için değil, çocuklarımız için.Ama sanayi modelinden vazgeçmemiz,ziraat modeline geçmemiz gerekiyor.ki okullar gelişebilsin.Çünkü o okullar, çocuklarımızın hayatı tecrübe edecekleri mekanlardır. Veya evlerimiz, eğer çocuk aileleriyle veya arkadaşlarıylaevde eğitim görmek istiyorsa.

Son günlerde hayaller konusunda çok konuştuk.Çok kısa bir şekilde söylemek istiyorumki --Natalie Merchant'ın eski şiirleri kullandıği.şarkıları çok etkiledi beni dün gece.Size hızlıca, çok kısa bir şiir okumak istiyorumW.B. Yeats'den, belki tanıyorsunuzdur.Bunu sevgilisine yazmış,Maud Gonne,Ona istediğini düşündüğü şeyleri veremediği için,sızlanıyormuş.Diyor ki, "Bir şeye sahibim, ama senin için doğru şey olmayabilir bu."

Şöyle söylüyor:"Cennet işli kumaşlarım olsaydı,altın ve gümüş renklerde yazmalı,Mavi ve donukve koyu renk kumaşlarıgecenin, aydınlığın ve alacakaranlığın.Ayaklarının altına sererdim.Ama fakirim,ve yalnızca hayallerim var;Ben de hayallerimi seriyorum ayaklarının altına;Nazikçe basçünkü hayallerimin üzerine basıyorsun."Her gün, her yerde,çocuklarımız hayallerini ayaklarımızın altına seriyorlar.O hayalleri çiğnememeliyiz.

Teşekkür ederim.

(Alkış)

Cok teşekkür ederim.