“Bireycilik-toplulukçuluk ile serotonin taşıyıcı genin kültür-gen ortak evrimi” konulu makale Özgür AKÇAM tarafından Türkçeye çevrildi.

Makaleden kısa bir alıntı:

Özet

Kültür-gen ortak evrimi kuramı, kültürel değerlerin zaman içinde evrim geçirdiğini ve genetik seçilimin işlediği fiziki ve toplumsal ortamlara uyum sağladığını ve bunlar üzerinde etkili olduğunu doğru kabul eder. Biz bu çalışmada, bireycilik-toplulukçuluk kültürel değerleri ile serotonin taşıyıcı işlevsel polimorfizm (5-HTTLPR) alelik sıklığı arasındaki birlikteliği araştırmanın yanı sıra, bu kültür-gen birlikteliği evrensel çeşitlilik prevalansının, patojen ve duygusal rahatsızlıkların açıklanmasında gösterebileceği etkinliği de inceledik. Toplulukçu kültürlerin, 29 ülke çapında 5-HTTLPR’in kısa (S) alelini taşıyan bireylerden oluşmasının önemli ölçüde daha olasılıklı olduğuna ilişkin kanıt bulduk. Sonuçlar ayrıca, tarihi patojen prevalansının, S alelin genetik seçilim nedeniyle bireycilik-toplulukçulukta kültür değişkenliğini öngördüğünü göstermiştir. Ayrıca, kültürel değerler ve S aleli taşıyıcıları kaygı ve duygudurum bozukluğunun evrensel prevalansını olumsuz yönde öngörmektedir. Son olarak, arabulma analizleri, artan S aleli taşıyıcıları sıklığının toplulukçu kültürel değerler sebebiyle kaygı ve duygudurum bozukluğu prevalansını artırdığını öngördüğüne ayrıca işaret etmektedir. Birlikte ele alındığında bulgularımız, 5-HTTLPR’ın alelik sıklığı ile bireycilik-toplulukçuluk kültürel değerleri arasında bir kültür-gen evrimleşmesi olduğunu ileri sürmekte ve kültürel değerlerin, artan duygusal rahatsızlıklar prevalansından duyarlı toplumları genetik olarak koruduğu görüşünü desteklemektedir. İnsan beyni ve davranışının kültür-gen evrimleşmesini anlamak için elde edilen şimdiki bulguların sonuçları ve bu evrimleşme sürecinin, kaygı ve bunalım gibi duygusal rahatsızlıkların patojen prevalansı ve epidemiyolojisindeki evrensel değişimlere nasıl katkıda bulunabileceği tartışılmıştır.

Anahtar sözcükler: kültür-gen evrimleşmesi, serotonin taşıyıcı gen, 5-HTTLPR, duygudurum bozuklukları, bireycilik-toplulukçuluk, kültürel nöro-bilim

1. Sunum

Geleneksel evrimsel biyoloji kuramı, organizmaların çevreye uyum sağladığını ve doğuştan olan çevrelerinde zamanla doğal seçilim süreci yoluyla yaşayabilecek ve çoğalabilecek en iyi olanaklar sağlayan uygun kişilik özellikleri veya nitelikleri sergilediklerini doğru kabul eder (Darwin 1859). Doğal seçilim kavramı, insan davranışının çoğunun akıl ve beyindeki uyumsal mekanizmaların bir yan ürünü olarak meydana geldiğini vurgulayan insan davranışının, özellikle evrimsel psikolojinin incelenmesi üzerinde oldukça etkili olmuştur (Barkow ve ark. 1992). Çok yakın geçmişte, kültür-gen evrimleşmesi, insan davranışının birbirini bütünleyici ve etkileyici iki evrimleşme sürecinin, genetik ve kültürel evrimin bir ürünü olduğunu açıklamakta güçlü bir kuram olarak ortaya çıkmıştır.(Cavalli-Sforza ve  Feldman 1981; Lumsden ve Wilson 1981; Boyd ve Richerson 1985).  Bu çifte insan davranışı kalıtım kuramı, kültürel özelliklerin uyumsal olduğunu, genetik seçilimin işlediği toplumsal ve fiziki çevrelere uyum sağladığını ve onları etkilediğini ileri sürer İnsanlarda süt tüketimine olan kültürel eğilimin, inek protein genlerinde genetik seçilime ve insanlarda laktaz kodlayan genlere yol açması sayesinde, iki kalıtım kuramının belirgin örneği, inek sütü protein genleri ile insan laktaz genleri arasındaki kültür-gen evrimleşmesidir (Beja-Pereira ve ark. 2003) Her ne kadar bilgisayarda örneklemeler (Smith ve ark. 2008) yoluyla üzerinde çok çalışılmış olsa da insan davranışının kültür-gen ortak evrimi kuramı araştırmaları henüz geniş ölçüde deneysel (görgül) bir ilgi görmemiştir.

Makalenin tamamını okumak için

Alındığı kaynak: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2842692/