BN Mesajları

Kalkınma işinde piyeslerin rolü –I.H.Baltacıoğlu

Kalkınmada piyesin rolü konulu ekim'1967den bir Yeni Adam seçkisi

resim
07.06.2012

 

 

 

 

 

 

Kalkınma işinde piyeslerin rolü

 

Ben hayatım boyunca piyes, tiyatro konuları üzerinde durmuş bir insanım. Sekiz tane basılı piye­sim, on kadar da radyo skecim vardır. Aynca Meşrutiyetin ilk yılla­rında Maarif Nezareti tarafından yayınlanmış olan Mektep Temsillerinin Usulü Tedrisi adlı bir peda­goji kitabım ile tiyatro tezimi taşı­yan Tiyatro adlı bir kitabım vardır. Milletlerarası Sosyoloji Cemiyeti bülteninde basılmış olan Socio -Psichologie du théatre scolaire adlı çalışmalarım da «Öz Tiyatro» adı­nı verdiğim tiyatro tezimin okul ti­yatrosuna nasıl uygulanabileceğini gösterir. (x ) Ayrıca Karagöz, Tekni­ği ve Estetiği adlı bir çalışmam da vardır.

Son günlerde eğitim, öğretim araçları üzerinde durdum. Bu araçların birbirinden ayrı değerler taşı­dığını gördüm. Bu görüden sonra bu araçlar için bir değer koramı yap­maya karar verdim. Bu koramı da yaptım. Bu değer koramı eğitim, öğretim etkeni olarak en değerli o­lan araçtan, az değerli olana kadar bir değer dizisi oldu. Şöyle :

  1. Yazılı metinler,     kitaplar, makaleler.
  2. Söz niteliğinde dersler, kon­feranslar, söylevler
  3. Resimler, şemalar,  grafikler
  4. Canlı örneklerin fotokopileri
  5. Sinema filmleri.
  6. Eylemlerin, olayların kendileri
  7. Piyesler, gösteriler.

Bütün bu araçlar arasında ken­disinden yararlanılması en güç ola­nı eylemler, olaylar, hayatın kendi­sidir. Gerçek bu olunca 7 numara­lı araçtan en geniş çapta, sık sık yararlanmak akla geliyor. Bunu yapmak eğitim, öğretim tarihinde bir yenilik meydana getirebilir. Ben bu işin eğitim, öğretim bakımından pek çok yararlı olacağını inanıyo­rum.

işte böyle düşünerek eğitim, öğretim niteliğinde bir piyes yazmaya karar verdim. Yazdım. Bu piyesin sıkıcı olmaması, merakla, heyecanla seyredilmesi için elim­den gelem yaptım. Bu piyesin adı Eksik Adam’dır. Eksik Adam'ın temeli şudur: Üniversitenin felsefe fakültesinden diploma almış, an­cak, sosyal bir adam olmakla bir­likte, sosyalel adam olmadığı için başarı elde edememiş bir insanın sosyalel adam olması için gerekli o­lan teknik, estetik koşulların neler olabileceğini herkesin anlıyabileceği gibi açıkça anlatmaktır. Bu anatem ile birlikte birtakım temleri de inceledim. Piyeste aksiyon niteliğinde işlenmiş olan konular şunlardır:

Sosyal adam ile sosyabl adam. Sosyal adamın üç koşulu. Kılık, fa­kat zübbelik değil. Cerbeze, fakat şarlatanlık değil. Uysallık, fakat dal­kavukluk değil. Toplumun Uç özü: Din,  Dil, Sanat. Milliyetin yaratıcısı olarak dil. Bilinçaltı varlık olarak dil. Klasik dil olarak Türkçe. Klasik dilin karakterleri. Dilde yıkma, devrim, evrim. İnsanın sanatla ilintisi olan eylemleri. Nasıl yürümeli? Nasıl oturmalı? Nasıl dinlenmeli? Nasıl söylemeli? Hatiplik sanatı. İn­sandaki bilinçaltı yaşayış, insanın tikleri. Güzellikle çirkinlik anlayışı. Kafa uygunluğunu deneme yolu. Reklam nasıl yapılır? Adların tica­retteki rolü. Yemekler üzerine dü­şünceler. Elyazısı ile karakteri anla­mak. Ailede geçimsizlik. Tehlikelere karşı. Kelime bilgisi ile gerçek bilgisi. Eğitim nasıl olur? Ahlâk. İnsan­lık değeri.

Gerçi piyes gerçek varlığın ken­disi değildir, yalnız bir gösterittir. Ancak, piyesler yine de öbür araçlar arasında gerçeğe en yakın olanlar­dır. Gerçekten sonra, ruh, karakter, kişilik üzerine en çok etki yapan­lardır. Bu sözün doğruluğunu anla­mak için şu gerçeğe dikkat etmek yeter. Yaşama tarihimizdeki eylem­lerin, olayların bir çoğunu unuttu­ğumuz halde sanat değeri taşıyan piyeslerden hiç birinin ana konusunu unutmayız. Kim Shakespeare’nin Otello'sunu, Jules Romain'in Knock' unu unutmuştur?

Eğer piyeslerin kültür, eğitim, öğretim amacı olabileceğine inanıyorsak, Eksik Adam adlı piyesim bir örnek olabilecektir. Bu piyes ba­kanlıkça bastırılır, okullarda oynatılırsa düşüncelerimin boş olmadığı anlaşılacaktır. Belki de bu karakter­deki piyeslerin çoğalması istenecek­tir.

Bütün piyeslerde olduğu gibi okul piyeslerinde de, değer iki kaynaktan gelir. Biri piyesin kendisinden, biride aktörden. Piyesler psiko­lojik ya da sosyal değerler taşıdık­ları kertede değerlidir. Aktörler de rollerini oynadıkları kertede değil, bu rolleri yaşadıkları, kendi kişilik­leri ile canlandırdıkları kertede de­ğerlidirler, öyleyse piyesin değerli olması yetmez, onu yaşatacak aktö­rü seçmek de gerekir.

 

 

Öğrenme devrimi->İ.H.Baltacıoğlu->Yeni Adam’an seçkiler : http://www.beyaznokta.org.tr/projelerimiz_YeniAdam

Sayfa başına dön!